تاثیر مقدار نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی تریتیکاله

به منظور بررسی تاثیر مقادیر کود نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد گیاه بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 انجام گردید. تیمارها شامل مقادیر کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر، 80، 160و 240 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد در چهار سطح (پرایمینگ بذر با باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم استرین of، باکتری سودوموناس سویه 41، باکتری سودوموناس سویه 9 و عدم پرایمینگ بذر به عنوان شاهد) بود. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد و مقادیر کود نیتروژن تاثیر معنی داری بر عملکرد تک بوته، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، وزن صددانه، شاخص برداشت، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، درصد پروتئین دانه و دیگر صفات مورد بررسی داشت. مقایسه میانگین اثر ترکیب تیماری نشان داد که عملکرد دانه در پرایمینگ بذر با آزوسپیریلوم لیپوفروم در مصرف 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش تر از کاربرد 240 کیلوگرم کود نیتروژنه در حالت عدم تلقیح بذر با باکتری بود. کارایی مصرف کود، در سطح احتمال یک درصد تحت تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه، باکتری های محرک رشد و اثر ترکیب تیماری این دو عامل قرار گرفت. بالاترین میزان آن در ترکیب تیماری80n × تلقیح بذر با باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم به دست آمد. سرعت و طول دوره موثر پر شدن دانه نیز به طور معنی داری تحت تأثیر مقادیر کود نیتروژنه و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه و طول دوره موثر پر شدن دانه در سطوح کودی160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد برآورد گردید. بررسی روند انباشت ماده خشک نشان داد که تا 25 روز بعد از کاشت در تمامی ترکیب های تیماری روند انباشت ماده خشک مشابه بود. از 25 روز بعد ازکاشت تا 75 روز با سرعت زیادی افزایش یافت. از 75 روز بعد از کاشت تا زمان رسیدگی کاهش یافت. به نظر می رسد که افزایش رقابت برای نور و دیگر منابع، سایه اندازی و پیری برخی برگ ها دلیل این امر باشد. روند مشابهی نیز در سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی بدست آمد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژنه و باکتری های محرک رشد تأثیر معنی داری بر انتقال مجدد ماده خشک داشت. بیش ترین میزان انتقال ماده خشک در حالت عدم مصرف نیتروژن و عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد و کمترین آن در بالاترین مقدار کود نیتروژنه و تلقیح بذر با ازوسپریلوم مشاهده گردید. افزایش نیتروژن و کاربرد باکتری های محرک رشد منجر به کاهش فیلوکرون ( فاصله زمانی بین ظهور دو برگ متوالی) شد ولی روند عکسی در سرعت ظهور برگ مشاهده شد. بنابراین به نظر می رسد به منظور افزایش عملکرد دانه و دیگر خصوصیات زراعی، پرایمینگ بذر تریتیکاله با باکتری آزوسپریلوم در160 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار به کار برده شود.